WCAG 2.1 – co to jest i kogo obowiązuje?

Strony internetowe to główne źródło informacji w nowoczesnym świecie. Korzystają z nich również osoby z niepełnosprawnością. To grupa odbiorców ze specjalnymi potrzebami, przed którą serwis www niespełniający określonych wymogów, może stawiać bariery nie do przejścia. Z myślą o zapewnieniu pełnej dostępności do witryn internetowych każdemu odwiedzającemu powstał standard WCAG 2.1

Co to jest WCAG 2.1?

WCAG to skrót od angielskiego wyrażenia Web Content Accessibility Guidelines, czyli zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych. Jest to zbiór wytycznych, które wskazują, jak powinna zostać zaprojektowana strona internetowa, aby była łatwa w odbiorze dla osób ze specjalnymi potrzebami. Chodzi m.in. o osoby niewidome, słabo widzące oraz z innymi niepełnosprawnościami.
Pierwsza wersja WCAG pojawiła się już w 1999 roku, kolejna WCAG 2.0 – w roku 2008, a obecnie obowiązująca 2.1 – w roku 2018. Twórcami dokumentów jest organizacja Web Accessibility Initiative (WAI), będąca inicjatywą W3C.

Kogo obowiązuje WCAG 2.1?

Chociaż WCAG 2.1 to zbiór zaleceń sporządzonych przez zewnętrzną międzynarodową organizację, zawarte tam rekomendacje zostały ujęte w prawodawstwie europejskim oraz polskim. Kluczowym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Zgodnie z jej zapisami, wszystkie podmioty publiczne są zobowiązane do:

posiadania strony internetowej lub aplikacji mobilnej,

dostosowane jej do wymogów dostępności zgodnie z normą europejską EN 301 549 V2.1.2., a co za tym idzie – z WCAG 2.1.

Zgodnie z przepisami wymóg wdrożenia WCAG obejmuje wszystkie jednostki budżetowe, jednostki samorządu terytorialnego oraz podmioty im podległe, a także inne jednostki dysponujące finansami publicznymi, w tym:

żłobki i przedszkola publiczne,

szkoły publiczne,

szkoły wyższe,

urzędy miast, gmin i powiatów,

urzędy wojewódzkie i marszałkowskie,

agencje rządowe,

domy kultury,

ośrodki pomocy społecznej,

sądy i prokuratury na wszystkich szczeblach,

jednostki policji, straży miejskiej, straży granicznej,

publiczne muzea i galerie sztuki,

zakłady karne,

związki metropolitalne.

Jakie są kary za niespełnienie wymogów WCAG 2.1?
Zgodnie z Ustawą o dostępności cyfrowej, niespełnienie wymogów dotyczących dostępności może pociągać za sobą nałożenie na instytucję kary finansową. Może wynieść:

10 000 zł, jeśli podmiot publiczny w sposób uporczywy i nieuzasadniony nie wywiązuje się z zasad dotyczących dostępności cyfrowej,

5 000 zł, gdy podmiot nie sporządzi i nie udostępni deklaracji dostępności,

5 000 zł, jeśli strona nie spełnia wymogów WCAG 2.1.

Podmiotem odpowiedzialnym za przeprowadzanie kontroli i nakładana kar w przypadku stwierdzenia uchybień jest Ministerstwo Cyfryzacji. Wymogi związane z WCAG 2.1 są wiążące dla nowo powstających stron oraz już istniejących.

WCAG 2.1 a WCAG 2.0 – czym się różnią?

WCAG 2.1 to uaktualniona wersja wcześniejszego zbioru wytycznych – WCAG 2.0. Zestaw wskazówek został poszerzony tak, by były one adekwatne do obecnie dostępnej technologii. Zmiany są związane głównie z tym, iż strony internetowe są obecnie obsługiwane już nie tylko na komputerach. Ogromną rolę, także dla osób z niepełnosprawnościami, odgrywają urządzenia mobilne.

Dlatego zestaw wymogów został poszerzony przede wszystkim o te związane z:

responsywnością serwisu, a więc jego dostosowaniem do wyświetlania na różnych urządzeniach, systemach operacyjnych i w różnych przeglądarkach,

możliwością określenia odstępów w treści,

daniem odbiorcy możliwości włączania i wyłączania skrótów klawiaturowych,

koniecznością wprowadzenia kodów błędów dla wszystkich niepożądanych zdarzeń na stronie.

Bardzo istotne jest również, że strony zgodne z WCAG 2.1 muszą zawierać Deklarację Dostępności.

Co do jest Deklaracja Dostępności?

Deklaracja Dostępności to podstrona informacyjna, która zawiera kluczowe informacje o tym, jak jednostka publiczna spełnia wymogi ustawowe związane z dostępnością. W tej części serwisu powinny się znaleźć:

dane teleadresowe instytucji, której dotyczy Deklaracja Dostępności,

jej status względem zapewnienia dostępności osobom o specjalnych potrzebach,

informacja o tym, kto był odpowiedzialny za przeprowadzenie oceny dostępności i kiedy się ona odbyła, wraz z jej danymi kontaktowymi,

dane kontaktowe dla osób, które chcą zgłosić problemy z dostępnością serwisu,

data publikacji strony,

dane dotyczące dostępności architektonicznej siedziby instytucji,

informacje o dostępności tłumacza migowego,

dane kontaktowe Rzecznika Praw Obywatelskich.

Uwaga! Serwis, który spełnia wymogi WCAG 2.1 tym samym spełnia wytyczne WCAG 1.0 oraz 2.0.

Jakie są wytyczne WCAG 2.1 dla stron www?

Standard WCAG 2.1 wskazuje 4 obszary, w których powinny spełniać kryteria strony www.

1. Solidność / kompatybilność
Serwisy spełniające ten wymóg są w pełni responsywne i dostosowane do odczytu również na specjalnych readerach stosowanych m.in. przez osoby niedowidzące. Można je z łatwością odczytać na smartfonie w układzie poziomym i pionowym, a także przy wykorzystaniu różnych przeglądarek i systemów operacyjnych.

2. Zrozumiałość
Zrozumiałość jest ważna zarówno w aspekcie treści, jak i formy. W tym kontekście istotne są:

stosowanie jasnego, przejrzystego języka,

przewidywalność treści – konsekwencja nawigacji oraz identyfikacji poszczególnych sekcji,

wolność od błędów i jasne ich komunikowanie przez system.

3. Funkcjonalność

Jest rozumiana m.in. jako:

możliwość łatwego sterowania stroną z poziomu klawiatury (bez myszki), a więc m.in. obsługa jednoklawiszowych skrótów i brak „pułapek klawiaturowych”;

zapewnienie użytkownikowi wystarczającego czasu na zapoznanie się z treścią i skorzystanie z niej (to np. możliwość wyłączenia/dostosowania limitów czasowych wyświetlanych elementów typu slidery);

dostosowanie sposobu wyświetlania treści do potrzeb osób z padaczką (brak migających, jaskrawych elementów),

szerokie możliwości nawigacji, w tym możliwość pominięcia bloków, dostęp do podstron wieloma drogami, dodanie metadanych,

dostęp do wszystkich metod obsługi – np. udostępnienie gestów jednopunktowych dla funkcji standardowo wykorzystujących gesty wielopunktowe, możliwość rezygnacji ze wskazania i wyłączenie dodatkowych funkcji typu uruchamianie określonych akcji przez potrząśnięcie urządzeniem.

4. Postrzegalność
Chodzi o przedstawianie treści w sposób postrzegalny dla zmysłów odbiorców, także tych ze specjalnymi potrzebami. W tym kontekście mowa m.in. o:

stworzeniu tekstowej alternatywy dla wszystkich nietekstowych elementów, np. grafik,

zapewnieniu dostępu do multimediów w wersjach przyjaznych dla niesłyszących czy niewidomych,

możliwość adaptacji (np. możliwość odczytania treści w formie audio, zrozumiała kolejność sekcji, opcje wyświetlania serwisu w wersji poziomej i pionowej),

rozróżnialność – to m.in. możliwość ustawienia wysokiego kontrastu, wielkości liter oraz odstępów między literami, wyrazami i wierszami.

Warto wiedzieć, że WCAG 2.1 to łącznie 4 zasady, 13 wytycznych i 49 kryteriów. Ich pełny opis w polskiej wersji językowej znajdziesz tutaj.

Potrzebujesz strony zgodnej z WCAG 2.1? Zgłoś się do Undicom. Wdrażamy autorskie rozwiązania, które spełniają wymogi prawne i funkcjonalne, a jednocześnie pozwalają tworzyć atrakcyjne wizualnie i nowoczesne serwisy. Skontaktuj się i dowiedz więcej!